DOSTĘPNOŚĆ: NA START, BIBLIOTEKA MAGICZNA, HOGWART
MUGOLE
ICH ŻYCIE I ZWYCZAJE
Amanda Brix
SPIS TREŚCI
1. Wstęp do mugoloznawstwa.
2. Mugol, charłak i mugolak.
3. Mugole, magia i prawo.
4. Historia świata mugolskiego.
5. Życie codzienne przeciętnego mugola.
6. Tradycje, święta i zwyczaje.
7. Mugolskie wynalazki.WSTĘP DO MUGOLOZNAWSTWA Mugoloznawstwo — przedmiot, który opowiada o zwyczajach codziennych mugoli, o ich stylu życia i sposobach na radzenie sobie bez magii. Na lekcji mugoloznawstwa, uczniowie poznają mugoli. Dowiadują się jak żyją i słuchają opowieści technologiach, jakie mugole odkryli, których czarodzieje nie znają - bo nigdy nie usiłowali ich odkryć ze względu na swoje magiczne zdolności.
Dlaczego mugoloznawstwo jest takie ważne?
Choć jesteśmy czarodziejami, nie raz w całym swoim życiu będziemy stykać się z mugolami i ich światem. Niezależnie od tego, jakie są nasze poglądy, czy jesteśmy zainteresowani mugolskimi zwyczajami i technologiami (a powinniśmy być) czy absolutnie nas to nie obchodzi - wiedza na ich temat może okazać się niezbędna. Pozwala nam przede wszystkim zachować pozory i nie wyjawić naszego prawdziwego pochodzenia.
W tym podręczniku chciałabym przybliżyć wam sylwetki mugoli zaczynając od wyjaśnienia, skąd tak naprawdę się biorą, jakie są różnice między nimi a nami. Mam także nadzieję, że opisane przeze mnie zwyczaje życia codziennego wyczerpią temat i udowodnią, że mugoloznawstwo jest nam bardzo potrzebne.MUGOL, CHARŁAK I MUGOLAK Choć hierarchia czystości krwi sama w sobie wydaje się dosyć banalna, o tyle przy zetknięciu z tymi trzema pojęciami zaczynają się trudności z poprawnym nazewnictwem. Pozwólmy więc sobie przytoczyć kilka definicji, które pomogą nam zrozumieć, z czym mamy do czynienia. Mugol — człowiek, który nie posiada zdolności magicznych i nie jest w stanie w żaden sposób ich u siebie rozwinąć. Pochodzi z rodziny mugoli. Wobec mugoli stosowane są środki ostrożności mające na celu odciągnięcie ich uwagi od świata czarodziejów. Nadzoruje tego typu działania Ministerstwo Magii. Czarodzieje ukrywają się przed mugolami ze względu na ich historyczną wrogość wobec siebie. Wielu czarnoksiężników odznacza się obsesją na punkcie likwidacji mugolskich dzieci i ustanowienia świata czarodziejów wyłącznie dla rodów czystej krwi. Mugolak — termin, którym określa się czarownicę lub czarodzieja, który urodził się z dwojga niemagicznych rodziców, mugoli. Ich magiczne zdolności nie wydają się znacznie dotknięte przez pochodzenie - w istocie, wielu Mugolaków znajdowało się wśród najpotężniejszych czarownic i czarodziejów. Ilość Mugolaków w czarodziejskiej populacji wzrasta, kiedy to rody czystej krwi kurczą się w rozmiarach i liczbach. Dzieci z mugolskich rodzin dziedziczą magiczną moc po dalekich przodkach; wywodzą się od Charłaka, który poślubili Mugola i którego rodzina w końcu straciła wiedzę o magicznym dziedzictwie. Magia odnawia się niespodziewanie wiele pokoleń później. Zdarza się, że mugolaki są bardziej zdolni niż ich rówieśnicy czystej krwi. Charłak — osoba pozbawiona czarodziejskich zdolności, urodzona w rodzinie czarodziejów. Są one rzadkie i czasami są obiektami wstydu swoich rodzin, szczególnie jeśli mają czystą krew. Od charłaków pochodzą mugolaki, w których po wielu pokoleniach odnawia się magiczna moc. Charłak jest człowiekiem, który należy do społeczności czarodziejskiej, ale nie potrafi czarować. Zna świat magiczny, a nawet potrafi zobaczyć rzeczy, do których mugole nie mają dostępu. Charłaki nie są wyłączeni ze społeczności czarodziejskiej, chociaż traktowani są jako obywatele drugiej klasy - Brytyjskie Ministerstwo Magii nie prowadzi ewidencji urodzeń. Powszechnie próbuje się zintegrować charłaki ze społecznością mugoli - nie będą doświadczać tam tylu zniewag co w świecie czarodziejów i wieść spokojne, normalne życie. GENETYKA A STATUS KRWI I ZDOLNOŚCI MAGICNE
| KREW | MAGICZNY | NIEMAGICZNY | | CZYSTA X CZYSTA | CZYSTA | CHARŁAK | | CZYSTA X ½ | CZYSTA - | CHARŁAK | | CZYSTA X ¼ | ½ | CHARŁAK | | CZYSTA X MUGOLAK | ½ | CHARŁAK | | CZYSTA X CHARŁAK | ½ | CHARŁAK | | CZYSTA X MUGOL | ½ | CHARŁAK | | ½ X ½ | CZYSTA - | CHARŁAK | | ½ X ¼ | ½ | CHARŁAK | | ½ X MUGOLAK | ¼ | CHARŁAK | | ½ X CHARŁAK | ¼ | CHARŁAK | | ½ X MUGOL | ¼ | CHARŁAK | | ¼ X ¼ | ½ | CHARŁAK | | ¼ X MUGOLAK | ¼ | CHARŁAK | | ¼ X CHARŁAK | ¼ | CHARŁAK | | ¼ X MUGOL | MUGOLAK | MUGOL | | MUGOLAK X MUGOLAK | ¼ | CHARŁAK | | MUGOLAK X CHARŁAK | ¼ | CHARŁAK | | MUGOLAK X MUGOL | ¼ | MUGOL | | CHARŁAK X CHARŁAK | MUGOLAK | MUGOL | | CHARŁAK X MUGOL | MUGOLAK | MUGOL | | MUGOL X MUGOL | MUGOLAK | MUGOL |
Jak widać na załączonej tabeli, choć wielu z nas zdaje się tego nie dostrzegać, każdy z nas jest w jakiś sposób spokrewniony z mugolami. W każdej, nawet czystokrwistej rodzinie, zdarzają się przypadki narodzin dzieci bez uzdolnień magicznych. Charłaki, choć nie rodzą się często, pojawiają się i są linią łączącą nas i mugoli. MUGOLE, MAGIA I PRAWO Mugole nie zdają sobie sprawy z istnienia magii - a przynajmniej ich większość. Wiadomo, że gdy w rodzinie mugolskiej rodzi się magicznie uzdolnione dziecko, rodzice są o tym informowani i wprowadzani w nasz świat. Jest to jednak wyjątek od reguły, która usankcjonowana jest kodeksem prawnym czarodziejów. Naszym obowiązkiem wobec społeczności magicznej jest utrzymanie naszego świata w tajemnicy przed ludźmi zwyczajnymi, nie posiadającymi zdolności czarowania. Międzynarodowy Kodeks Tajności
Prawo, które zostało po raz pierwszy podpisane w 1689, a potem oficjalnie uchwalone w 1692. Było spisane przez Międzynarodową Konfederacje Czarodziejów w celu zapewnienia ochrony wspólnocie czarodziejskiej przed Mugolami i ukrycia ich obecności całkowicie przed światem. Kodeks został wprowadzony, z powodu rozpropagowanego prześladowania dzieci czarodziejów przez Mugoli, wymuszania z czarownic i czarodziejów pokazy magii, nasilających się zamachów przeprowadzanych przez Mugoli, zmuszania czarodziejów do uczenia ich magii, rosnącej liczby wiedźm spalonych na stosie, rosnącej liczby Mugoli spalonych na stosie przez pomyłkę wziętych za czarownice. Według niego każdy Minister Magii jest odpowiedzialny za ukrywanie obecności magicznej społeczności na terenie własnego kraju. Każdy Minister dzierży odpowiedzialność za, między innymi, kontrolę nad magicznymi stworzeniami, zahamowanie jawnych przejawów magii wśród niepełnoletnich i zapewnienie, że magiczne gry i sporty są rozgrywane bez narażenia na odkrycie. - Międzynarodowy Kodeks Tajności, K73 §2 napisał:
- „Każda czarodziejska, rządząca instytucja będzie odpowiedzialna za ukrycie, opiekę i kontrolę nad wszystkimi magicznymi stworzeniami, istotami oraz duchami mieszkającymi wewnątrz granic swojego terytorium. Jeśli którekolwiek z tych stworzeń wyrządzi krzywdę komukolwiek ze społeczności mugoli albo zwróci na siebie ich uwagę, ta czarodziejska instytucja będzie poddana dyscyplinie przez Międzynarodową Konfederację Czarodziejów.”
Pogwałcenia Kodeksu, jak używanie magii przed Mugolami bez ważnego ku temu powodu, są rozwiązywane przez Ministra wraz ze zróżnicowanymi karami wykonywanymi na przestępcy. HISTORIA ŚWIATA MUGOLSKIEGO Mugole, choć żyją obok nas, prowadzą życie od nas odseparowane. Chociaż początki mieliśmy wspólne - potrafiliśmy koegzystować w tych samych plemionach, społeczeństwach, w pewnym momencie doszło między nami do pewnego rodzaju rozłamu. Czarodzieje skryli się za swoimi zdolnościami, odgradzając od mugoli przestraszonych magią. Zaczęło się to w okresie polowań na czarownice i trwa do tej pory. Historia świata mugolskiego będzie więc na początku po prostu historią powszechną, taką, w której tworzeniu brali udział również czarodzieje. Z czasem będzie w niej mniej nas, aż w końcu wtopimy się całkowicie w tło wydarzeń. Stworzymy własną historię - historię magii, ale to nie o niej chcę wam opowiedzieć.
NAJWAŻNIEJSZE WYDARZENIA W HISTORII
➛ Powstanie miasta-państwa Sumerów w Mezopotamii (3500 r. p.n.e.)
Utworzenie pierwszych na świecie miast-państw zapoczątkowało rozwój cywilizacji miejskiej, opartej na uprawie ziemi, osiadłym trybie życia, specjalizacji produkcji rolnej i rzemieślniczej, kulturze pisma i monarchicznej teokratycznej władzy królów-kapłanów. Uzdolnieni magicznie sprawowali wtedy władzę, będąc autorytetem dla mugoli, którzy wykonywali ich wszystkie polecenia. Skończył się jednak okres koczowniczy, ludzie zaczęli przywiązywać się do miejsc zamieszkania.
➛ Wielka Kolonizacja grecka (VIII-V w. p.n.e.)
Skolonizowanie przez Hellenów wybrzeży Morza Śródziemnego zaznajomiło ich z wynalazkami cywilizacji starożytnego Wschodu (egipska architektura, mezopotamska matematyka, fenickie pismo i okręty wiosłowe, cypryjska technika wytopu żelaza, lidyjski wynalazek pieniądza jako ekwiwalentu wymiany) doprowadzając do rozpowszechnienia tych zdobyczy na Europę. Ponadto, poznając nieznane dotąd ludy z ich systemami religijnymi i hierarchię wartości, niektórzy spośród Greków zaczęli wątpić w sens wyłącznie religijnego wyjaśniania świata, co stało się zaczątkiem greckiej filozofii i racjonalizmu - trwałych elementów cywilizacji europejskiej. Pojawiło się więc zwątpienie w boskość uzdolnionych magicznie.
➛ Spisanie Prawa XII Tablic w Rzymie (450/449 r. p.n.e.)
Dla republiki rzymskiej było to wydarzenie zaczątkiem rozwiązywania konfliktów społecznych za pomocą tworzenia pisanego prawa jako trwałego filaru systemu ustrojowego. Dla Europy, sukcesorki Rzymu, pierwsze na tym kontynencie spisanie prawa jest symbolicznym początkiem kultury europejskiej opartej na idei stanowionego prawa i instytucjach regulujących życie społeczne.
➛ Aleksander Wielki, król Macedonii zdobywa imperium perskie, czyli cały Bliski Wschód (334-323 r. p.n.e.)
Rozszerzenie kultury greckiej na starożytny Wschód, aż po rzekę Indus, poszerzyło horyzonty geograficzne Europejczyków. Ogromny skarbiec królów perskich został zamieniony na bite monety, które, puszczone w obieg, ożywiły obieg handlowy między basenem Morza Śródziemnego a Dalekim Wschodem, powodując powstanie tzw. Jedwabnego Szlaku. Grecy przejęli zdobycze mezopotamskiej matematyki, astronomii i astrologii, a także utożsamili swe bóstwa z bogami Wschodu (tzw. synkretyzm kulturowy). Magia powoli przestawała być dla ludzi zagadką, darem - niektóre jej dziedziny zaczęły stawać się naukami, które mugolscy uczeni starali się rozszyfrować. Hellenizacji uległa część ludności miejskiej w krajach Bliskiego Wschodu, w tym elity ludności żydowskiej- to w kręgu tej zhellenizowanej warstwy Żydów narodzi się później chrześcijaństwo. W nowo zakładanych greckich miastach Wschodu narodził się wspólny dialekt wszystkich Greków.
➛ Cesarz Teodozjusz Wielki ogłasza chrześcijaństwo religią panującą w imperium rzymskim (380 r.)
Wydarzenie to diametralnie zmieniło losy kościoła chrześcijańskiego w Europie, który z pozycji niegdyś prześladowanego wyznania awansował do pozycji ideowego monopolisty, prześladującego innowierców z pomocą władzy państwowej. Zwolniony z części podatków i służby wojskowej, kościół zaczął aktywnie popierać władzę, tworząc ideologię jej pochodzenia z woli Boga. Rozpoczął się okres współistnienia i rywalizacji kościoła i władzy świeckiej w Europie.
➛ Germański wódz w służbie rzymskiej, Odoaker, obala ostatniego cesarza zachodnio-rzymskiego (476 r.)
Ten symboliczny moment ostatecznego upadku Cesarstwa Rzymskiego na zachodzie Europy odegrał istotna rolę w kształtowaniu się cywilizacji europejskiej. Kontynent europejski pozostał odtąd rozbity politycznie między rywalizujące ze sobą, mniej lub bardziej trwałe, państwa. Ta rywalizacja w ogromnym stopniu wpłynęła na rozwój ideologii władzy, techniki, rozwiązań ustrojowych, społecznych i gospodarczych w obrębie jednego małego kontynentu. Tworzyła więc otwartość wobec wszelkich innowacji, co wpłynęło znacząco na późniejszą pozycję Europy na mapie świata.
➛ Ucieczka Mahometa z Mekki do Medyny, początek ery muzułmańskiej (622 r.)
Symboliczna data początku rozpowszechniania islamu wśród beduińskich plemion Półwyspu Arabskiego. Rozpoczynając swe podboje, twórca tej religii wywołał jej wielowiekową, nie zawsze militarną, ekspansję na ogromne obszary świata. Dziś stanowi ona jedną z najważniejszych religii monoteistycznych.
➛ Arabowie podbijają państwo Wizygotów w Hiszpanii (711-714 r.)
Sam w sobie podbój Hiszpanii był peryferyjnym wydarzeniem zarówno w historii ekspansji islamu jak w historii Europy. Ale arabska Hiszpania w X-XIII wieku stała się głównym miejscem spotkania (często za pośrednictwem tutejszych Żydów) kultury europejskiej z kulturą islamu - tą drogą Europa średniowieczna przyswoiła sobie od Arabów przejęte przez nich wcześniej zdobycze świata hellenistycznego (grecką filozofię, racjonalizm i medycynę).
➛ Pepin Mały tworzy w Italii Państwo Kościelne z ziem odebranych Longobardom (755 r.)
Oddanie papieżowi świeckiego terytorium w pełne władanie ustanowiło podwaliny niezależności kościoła katolickiego od władzy świeckiej, w przeciwieństwie do kościoła wschodniego/prawosławnego, stale uwikłanego w zależność od tej władzy. Papieże rzymscy, rywalizując o władzę z monarchami świeckimi Europy, przyczynili się do obalenia w niej systemu monarchii patrymonialnych i ograniczenia władzy monarchów na rzecz przedstawicielstw społeczeństwa (monarchia stanowa).
➛ Koronacja cesarska Karola Wielkiego (800 r.)
Przywrócenie w Europie idei uniwersalnego cesarstwa, jednoczącego chrześcijan zachodu, stało się początkiem idei pokojowego ustabilizowania sytuacji politycznej kontynentu podzielonego na wiele zwalczających się państw.
➛ Chrzest Rusi w obrządku prawosławnym (988 r.)
Przyjęcie przez władców tego państwa chrztu z Bizancjum trwale zdecydowało o przynależności Europy Wschodniej do odrębnego kręgu kulturowego, w którym cechą charakterystyczną była większa zależność religii od władzy świeckiej, ale w którym, z racji używania własnego języka mówionego w piśmie (cyrylica), znajomość pisma rozpowszechniła się znacznie szybciej i szerzej niż w kulturze łacińskojęzycznej Europy Zachodniej, gdzie języki mówione, żywe, długo nie posiadały swych odpowiedników w piśmie.
➛ Tzw. Schizma Wschodnia - rozłam kościoła wschodniego i zachodniego (1054 r.)
Spowodowany rywalizacją o zwierzchnictwo w świecie chrześcijańskim między papieżem a patriarchą Konstantynopola konflikt zapoczątkował trwałe rozejście się kultur Europy katolickiej i prawosławnej.
➛ Konkordat Wormacki cesarza Henryka V i papieża Kaliksta II (1122 r.)
Ten czysto polityczny kompromis zapoczątkował w dziejach Europy odgraniczenie od siebie, zarówno w życiu codziennym jak w systemach politycznych, świeckiej i religijnej sfery życia. W efekcie cywilizacja europejska najkonsekwentniej wyzwoliła się spod przemożnego wpływu religii, a władcy świeccy utracili mandat do rządzenia sumieniami poddanych.
➛ Zwołanie pierwszego parlamentu w Anglii (1265 r.)
To wydarzenie stanowi wstęp do budowy w Europie monarchii stanowych, w których społeczeństwo uzyskuje prawo do współrządzenia z monarchami.
➛ Czarna śmierć w Europie (1346-1349 r.)
Przybyła ze Wschodu zaraza dżumy odegrała ogromną rolę w historii Europy późnego średniowiecza i wczesnej epoki nowożytnej. Wyludniając kontynent, znacznie obniżyła dochody szlachty, tj. warstwy utrzymującej się ze stałych czynszów chłopskich. Poszukując źródeł odzyskania strat, szlachta stała się w XV-XVI wieku motorem zmian gospodarczych i społecznych w krajach europejskich - szlachta portugalska i hiszpańska kierowała wielkimi odkryciami geograficznymi, szlachta angielska, polska czy węgierska- wprowadziła w swych krajach nowe sposoby gospodarowania ziemią. Kupcy, tracąc część rynku zbytu wśród zubożałych elit, przestawili się w znacznym stopniu na masową produkcję towarów tańszych, omijając ograniczające produkcję prawa cechowe za pomocą stworzenia tzw. systemu nakładczego, co zapoczątkowało kapitalizm w rzemiośle. Szok wywołany Czarną Śmiercią znacznie wzmógł w Europie zarówno krytyczny stosunek do kościoła katolickiego, jak i prześladowania Żydów oskarżanych o wywoływanie zarazy. Wśród ludności wszędzie dopatrującej się działania szatana narodziła się też mania polowań na czarownice.
➛ Wynalezienie druku przez Johanna Gutenberga (ok. 1450 r.)
Tańszy niż wcześniej dostęp do słowa pisanego nie tylko ostatecznie wyzwolił kulturę spod monopolu ludzi kościoła, ale też wpłynął na łatwiejszy i powszechniejszy obieg informacji - drukowane ulotki i pamflety stały się głównym narzędziem walki politycznej i religijnej w epoce nowożytnej. Ponadto druk wymusił posługiwanie się w piśmie językami narodowymi, jako żywymi (w przeciwieństwie do łaciny), bo zrozumiałymi dla ogółu, a to wpłynęło na kształtowanie się świadomości narodowej wśród ludów Europy.
➛ Zdobycie Konstantynopola przez Turków Osmańskich (1453 r.)
Wydarzenie to ostatecznie zamknęło historię pozostałości Cesarstwa Rzymskiego w Europie, jakim było Bizancjum. Rolę obrońcy prawosławia przejęła odtąd na siebie Rosja. Turcy na trwałe usadowili się w Europie, a bizantyjscy uczeni, nie chcąc żyć pod panowaniem islamu, wraz ze swymi księgozbiorami emigrowali do Włoch, przyczyniając się do rozpowszechnienia tam wiedzy antycznej, a tym samym do narodzin renesansu.
➛ Krzysztof Kolumb odkrywa Nowy Świat (1492 r.)
Zdobycie dla Europejczyków bogactw Ameryki trwale zmieniło układ gospodarczy na naszym kontynencie (tzw. dualizm gospodarczy), określiło nowe szlaki i nowe centra handlu, rozpoczęło proces powstawania wymiany ogólnoświatowej czyli to, co dziś nazywamy globalizacją. Rozszerzyło zasięg cywilizacji europejskiej i religii chrześcijańskiej na Amerykę i dało Europie istotną przewagę w rywalizacji z np. cywilizacją islamską.
➛ Wystąpienie Lutra w Wittenberdze (1517 r.)
Początek reformacji w Europie podkopał religijny monopol kościoła katolickiego, zmuszając go do odnowienia swej doktryny i praktyki (kontrreformacji). Ponadto protestancki etos pracy sprzyjał rozpowszechnianiu cech koniecznych w kapitalizmie- oszczędności, pracowitości, skromności, inwestycji i kalkulacji zysków. Wreszcie protestancki nakaz znajomości Pisma Świętego zmusił gminy religijne do utrzymywania szkół podstawowych, co skutkowało znacznie wyższym stopniem podstawowego wykształcenia ludności państw protestanckich.
➛ Ustawa o Prawach tworzy w Anglii podwaliny monarchii parlamentarnej (1689 r.)
Ten model ustrojowy, z faktycznym trójpodziałem władzy, ograniczoną rola monarchy i przewagą rządu i parlamentu, z określoną procedurą wyłaniania rządu i zadaniami opozycji, legł u podstaw współczesnych europejskich demokracji parlamentarnych.
➛ III Wojna Północna pomiędzy Saksonią, Danią i Rosją a Szwecją (1700-1721 r.)
Dzięki tej wojnie Rosja, dotšd będšca zapó?nionym cywilizacyjnie państwem na peryferiach Europy, zdobyła dostęp do kontaktów z Zachodem przez Bałtyk i awansowała do rangi pierwszych mocarstw kontynentu.
➛ Uznanie niepodległości USA przez Wielką Brytanię (1783 r.)
Zakończona sukcesem wojna 13 kolonii o niepodległość od korony brytyjskiej stworzyła pierwsze oparte na pisanej konstytucji państwo świata, w którym słabe bariery społeczne umożliwiały awans aktywnej jednostki niezależnie od jej urodzenia. Społeczeństwo amerykańskie stało się też wzorem aktywnego społeczeństwa obywatelskiego dla krajów europejskich.
➛ Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela we Francji (26 sierpnia 1789 r.)
Cokolwiek złego da się powiedzieć o rewolucji francuskiej i Wielkim Terrorze, nie odbierają one znaczenia temu podstawowemu dokumentowi demokratycznej Europy, w którym po raz pierwszy sformułowano katalog ludzkich praw, dziś powszechnie uznawanych za naturalne i niezbywalne dla całej ludzkości.
➛ Wprowadzenie Kodeksu Cywilnego we Francji (1804 r.)
To dzieło Napoleona Bonaparte umocniło i rozpowszechniło w Europie takie zdobycze rewolucji francuskiej jak ślub cywilny, prawo do rozwodów, wolność osobistą chłopów, zniosło karę śmierci za homoseksualizm, wprowadziło pojęcie nienaruszalnej własności prywatnej i rozszerzyło w Europie stworzony we Francji katalog podstawowych praw człowieka.
➛ Kongres wiedeński (1814-1815 r.)
Spotkanie monarchów Europy w Wiedniu ustanowiło nowy polityczny ład europejski, zapoczątkowało próby stworzenia w Europie trwałego pokoju przez powołanie świętego Przymierza, zadeklarowało zakończenie handlu niewolnikami, co przyczyniło się w XIX wieku do zaniku niewolnictwa w koloniach europejskich.
➛ Wybuch Wiosny Ludów w Europie, opublikowanie Manifestu komunistycznego przez K. Marksa i F. Engelsa (1848 r.)
Wiosna Ludów odnowiła idee rewolucji francuskiej w rządzonej przez monarchów absolutnych Europie, przyczyniła się do uwłaszczenia chłopów w krajach europejskich, zapoczątkowała proces powstawania poza Wielką Brytanię monarchii konstytucyjnych. Jednoczesne wystąpienia powstającej warstwy robotników przemysłowych i pojawienie się ideologii marksizmu zaowocowały powstaniem szerokiego wachlarza postaw lewicowych, od rewolucyjnego komunizmu zaczynając, a na parlamentarnej socjaldemokracji kończąc.
➛ Budowa Kanału Sueskiego (1869 r.)
Stworzenie tego skrótu na drodze z Europy do Azji, wraz z wynalezieniem chininy i rozpowszechnieniem statków parowych, umożliwiło państwom europejskim podjęcie w II połowie XIX wieku kolonialnego podboju lub uzależnienia reszty ?wiata.
➛ Proklamowanie zjednoczonego Cesarstwa Niemieckiego (1871 r.)
Proces zjednoczenia Niemiec zakończył się powstaniem pośrodku Europy silnego gospodarczo i demograficznie państwa, ekspansywnego w polityce międzynarodowej i zagrażającego odtąd, aż do czasu powołania Unii Europejskiej, pokojowemu ładowi w Europie, czego dowodem stały się dwie światowe wojny.
➛ Encyklika papieska Rerum novarum (1891 r.)
Papież Leon XIII stworzył tę encyklikę podwaliny tzw. społecznej nauki kościoła, odcinając się w kwestiach społecznych zarówno od liberalizmu, ówcześnie skrajnie uprzedmiatawiającego jednostkę ludzką w swym dążeniu do maksymalizacji zysków, jak i od socjalizmu, dążącego na drodze politycznej (rewolucyjnej lub parlamentarnej) do zmiany położenia pracowników najemnych, zwalczającego religię jako sposób hamowania radykalizmu szerokich rzesz społecznych. Od państwa Leon XIII domagał się zapewnienia pracownikom minimalnej płacy, trwałości zatrudnienia i niedzielnego odpoczynku, od robotników- poszanowania własności prywatnej przedsiębiorców, (czyli powstrzymania się od strajków), od pracodawców- pojednawczej i braterskiej postawy wobec zatrudnionych.
➛ I Konferencja Prawa Wojennego w Hadze (1899 r.)
Międzynarodowa konferencja pokojowa w Hadze z udziałem 26 państw ustanowiła Stały Sąd Rozjemczy, zwany później Trybunałem Haskim, sformułowała postulat pokojowego rozwiązywania sporów międzynarodowych, unormowała także zwyczaje i prawa obowiązujące podczas wojny.
➛ Australia jako pierwsze suwerenne państwo świata nadaje prawa wyborcze kobietom (1902 r.)
Australia powstała jako brytyjska kolonia karna, stąd w XIX wieku wśród jej białej populacji silna była przewaga liczebna mężczyzn nad kobietami. Wprowadzenie tam prawa wyborczego dla kobiet, choć wywalczone przez australijskie sufrażystki, było też efektem potrzeb demograficznych i gospodarczych tego młodego (w 1901 uzyskanie niepodległości) państwa.
➛ Wojna rosyjsko-japońska o panowanie nad Koreą i Mandżurią (1904-1905 r.)
Wygrana przez małą, lecz szybko zmodernizowaną Japonię wojna z potężnym mocarstwem europejskim zapoczątkowała ekspansję tego kraju w basenie Pacyfiku. Była też pierwszym w historii nowożytnej przykładem pokonania państwa europejskiego przez kraj azjatycki, co w ogromnym stopniu wpłynęło na wzrost aspiracji antykolonialnych w?ród elit ludów Azji.
➛ Zamordowanie arcyksięcia Franciszka Ferdynanda w Sarajewie (28 czerwca 1914 r.)
Zapoczątkowana tym wydarzeniem I Wojna Światowa zmieniła ład światowy, obalając w Europie stare monarchie Niemiec, Austro-Wegier i Rosji i wynosząc do rzędu pierwszego mocarstwa Stany Zjednoczone. Diametralnie wpłynęła też na postawy ludzi wracających z wojny, którzy po latach gnicia w okopach stawali się albo pacyfistami, albo radykalnymi komunistami albo też- jako rozgoryczeni weterani- faszystami. Umocniła wśród ludności pozaeuropejskiej dążenia niepodległościowe.
➛ Szturm bolszewików na Pałac Zimowy w Piotrogrodzie (7 listopada 1917 r.)
Komunistyczny przewrót w Rosji zniszczył kształtujący się tam po rewolucji lutowej system demokratyczny i legł u podstaw powstania jednego z dwóch wielkich systemów totalitarnych XX wieku- komunistycznego Związku Radzieckiego.
➛ Traktat wersalski (28 czerwca 1919 r.)
Główny układ pokojowy kończący I wojnę światową. Został zawarty podczas paryskiej konferencji pokojowej, trwającej od 18 stycznia 1919 roku do 21 stycznia 1920 roku. Brało w niej udział 27 zwycięskich państw. Poniosło to za sobą zmiany graniczne i demilitaryzację Niemiec.
➛ Powstanie pierwszej radiostacji w USA (1920 r.)
Pojawiło się w ten sposób nowe medium, przydatne nie tylko w celach rozrywkowych, handlowych, reklamowych ale też szeroko wykorzystywane w propagandzie politycznej.ŻYCIE CODZIENNE PRZECIĘTNEGO MUGOLA Życie mugoli różni się od naszego tak naprawdę tylko pod jednym względem - brak w nim magii. Wydawać by się więc mogło, że ich codzienność będzie wyglądała bardzo podobnie do naszej, jednak brak magii bardzo zmienia realia życia codziennego. Wyobraź sobie bowiem, drogi czytelniku, chociaż jeden dzień bez drobnych zaklęć pomocniczych, gdy wszystko musisz wyczyścić samemu, herbatę zamieszać własną ręką, a obrazki w gazecie wcale się nie ruszają. Mugole zdecydowanie dużo więcej pracują, czy to w domu czy w miejscach wykonywania swoich zawodów. Nie mogą posiłkować się zaklęciami, które my wykorzystujemy już tak naprawdę nieświadomie.
EDUKACJA MUGOLI W WIELKIEJ BRYTANII
Obowiązek szkolny obejmuje mugolskie dzieci od piątego roku życia. Każde dziecko, które skończyło już pięć lat idzie do szkoły w najbliższym semestrze, jaki się po tych urodzinach rozpoczyna (31 sierpnia, 31 grudnia lub 31 marca). Bardzo często dzieci idą do szkoły wcześniej, decydują o tym rodzice. Uczęszczają do wszystkich szkół przynajmniej dziewięć lat.
➛ PRIMARY SCHOOL (5-11)
Nakładany na wszystkie dzieci obowiązek szkolny nakazuje, by każdy pięciolatek szedł do Primary School, w której uczy się podstawowych rzeczy, jak czytanie i pisanie. Rodzice zobowiązani są do posłania dziecka do szkoły.
➛ SECONDARY SCHOOL (11-14)
Podobnie jak Primary School, edukacja w Secondary School objęta jest obowiązkiem szkolnym. Zdarza się, że obie szkoły mieszczą się w jednej placówce, wtedy dzieci nie muszą zmieniać otoczenia. Edukacja na tym poziomie jest refundowana przez państwo, choć zdarzają się szkoły prywatne, do których uczęszczają dzieci zamożnych rodziców.
➛ FURTHER EDUCATION (14-18)
Inaczej szkoła nazywana College. Jest to etap edukacji późniejszej, która nie jest już obowiązkowa. Część szkół jest państwowych choć większość to jednak placówki prywatne. Mugolska młodzież coraz częściej decyduje się edukować dalej, chcąc zapewnić sobie lepszy byt i poszerzyć horyzonty.
➛ HIGHER EDUCATION (18+)
Edukacja wyższa to przede wszystkim uniwersytety prywatne, na które idą najbogatsi. Choć coraz częściej zdarzają się i przypadki biedniejszych studentów, bardzo utalentowanych, którzy uczą się dzięki stypendium.TRADYCJE, ŚWIĘTA I ZWYCZAJE BOXING DAY
Boxing Day to święto obchodzone 26 grudnia. Nazwa święta pochodzi od tradycji średniowiecznej, kiedy to służba oraz biedni obdarowywani byli upominkami zapakowanymi w pudełka. Inny przekaz mówi, że nazwa pochodzi od słowa 'lockbox' czyli skarbonki wystawionej w kościołach gdzie zbierane były datki na rzecz biednych.
Tak czy inaczej tradycja przetrwała do dnia dzisiejszego i w Dniu Pudełek ludzie obdarowują się nawzajem prezentami.
BOŻE NARODZENIE
W Zjednoczonym Królestwie święta Bożego Narodzenia rozpoczynają się 24 grudnia. W wigilijny wieczór dzieci zawieszają na kominku lub łóżkach specjalne kolorowe skarpety. Następnego dnia, z samego rana czekają na nie prezenty! Każde dziecko chcąc podziękować Gwiazdorowi za prezenty, zostawia mu pod choinką szklankę mleka i ciasteczka. 25 grudnia, w Dzień Bożego Narodzenia, cała brytyjska rodzina zbiera się na uroczystej kolacji, na której podawany jest pieczony indyk a na deser obowiązkowo pudding. Natomiast 26 grudnia jest to tzw Boxing Day. Tego dnia prezentami obdarowuje się pracowników, przyjaciół.
Boże Narodzenie jest chrześcijańskim świętem, które zastąpiło pogańskie święto przesilenia, które obchodzone jest w świecie czarodziejskim, choć coraz więcej rodzin obchodzi je w podobny sposób do rodzin mugolskich.
DZIEŃ GUYA FAWKESA
Dzień Guya Fawkesa to święto ludowe obchodzone hucznie 5 listopada w rocznicę wykrycia spisku prochowego Guya Fawkesa, będącego próbą wysadzenia w powietrze Parlamentu, czyli Izby Lordów (1605 r.). Tradycją tego dnia jest palenie przez dzieci kukieł wyobrażających Guya Fawkesa, a także pokazy ogni sztucznych oraz festyny.
Największa impreza organizowana w Anglii z okazji rocznicy zamachu mająca postać karnawału odbywa się w mieście Bridgwater w pierwszy piątek listopada, po czym przez następny tydzień powtarzany jest w innych miejscowościach Somersetu, jak Burnham-on-Sea i North Petherton. Karnawał w Bridgwater uważany jest za największą imprezę tego typu w Wielkiej Brytanii. Znane są też uroczystości Lewes Bonfire Night.
DZIEŃ PAMIĘCI
Remembrance Day to angielskie święto obchodzone na cześć żołnierzy poległych w I Wojnie Światowej. Obchodzone 11 listopada. Cześć zabitym oddawana jest dwuminutową ciszą. Inną nazwą tego dnia jest 'Poppy Day' (Dzień Maka). Nazwa związana jest z noszeniem tego dnia sztucznych maków przypiętych do ubrania na znak pamięci. Maki sprzedaje Brytyjska Legia Królewska a dochód ze sprzedaży przeznaczany jet na rzecz weteranów.
DZIEŃ ŚWIĘTEGO ANDRZEJA
Święty Andrzej jest patronem m.in Szkocji. Szkoci obchodzą to święto 30 listopada i jest to jednocześnie ich święto narodowe.
DZIEŃ ŚWIĘTEGO DAWIDA
Święty Dawid jest patronem Walii. Jego dzień jest hucznie obchodzony w tej części Wielkiej Brytanii pierwszego marca. Organizowane są liczne jarmarki, koncerty oraz tradycyjne uczty. Urodzony w 512 roku patron całe swoje życie spędził na pielgrzymkach po Walii.
Obecnie Walijczycy spędzają święto przy suto zastawionych stołach ustawionych głównie na świeżym powietrzu. Pieczone są także półtorametrowe ciasta z rodzynkami. Symbolem święta jest także piwo, przy którym biesiadnicy opowiadają różne narodowe legendy.
DZIEŃ ŚWIĘTEGO JERZEGO
Święty Jerzy (St. George) jest patronem wielu państw takich jak Anglii, Gruzji, Holandii, Niemiec, Szwecji, Litwy i Bośni. Święty Jerzy nie może być uznany za postać historyczną, ponieważ nie zachowały się żadne, wiarygodne źródła historyczne świadczące o jego istnieniu. Według legendy urodził się w połowie III wieku. Jerzy nie chcąc zgodzić się na prześladowania chrześcijan przez Cezara Galeriusza sam został skazany na śmierć i ścięty. Wkrótce wierni zaczeli modlić się do niego jako męczennika. Według innej legendy Św. Jerzy osłaniając się krzyżem pokonał smoka, który terroryzował miasto. Wdzięczni mieszkańcy porzucili pogaństwo na rzecz chrześcijaństwa.
Tradycjami w Anglii jest m.in noszenie czerwonej róży oraz wywieszanie flagi z krzyżem Świętego Jerzego. W dniu Świętego Jerzego (23 kwietnia) organizowane są także liczne parady.
DZIEŃ ŚWIĘTEGO PATRYKA
Irlandzkie święto narodowe i religijne obchodzone 17 marca, święto patrona Irlandii – św. Patryka. Dzień Świętego Patryka jest dniem wolnym od pracy w Irlandii oraz Irlandii Północnej. Najważniejszą tradycją obchodów dnia św. Patryka jest noszenie ubrań w kolorze zielonym. Zieleń to narodowy kolor Irlandii, nawiązujący do trawiastego krajobrazu wyspy i symbolizujący koniczynę przypisywaną tradycyjnie świętemu Patrykowi. Irlandczycy w wielu miastach organizują festyny i uliczne pochody, w których dominuje właśnie zieleń.
HALLOWEEN
Halloween czyli Wigilia Wszystkich Świętych obchodzona 31 października, w nocy przed dniem Wszystkich Świętych. Halloween jest pogańskim świętem wywodzącym się z czasów, gdy mugole wiedzieli o istnieniu magii. Kolorami święta są czarny i pomarańczowy
Zwyczaje:
➛ Łapanie zębami pływających jabłek.
➛ Przeskakiwanie przez rozstawione w kształcie koła świeczki. Świeczki, które zgasły symbolizują pechowe miesiące w nadchodzącym roku.
➛ Przebieranie się w stroje duchów, wampirów, czarownic i innych stworzeń.
➛ 'Scary farms' czyli odwiedzanie przez młodzież specjalnie zaadoptowanych pomieszczeń. Wystrój przypomina scenerię z filmów grozy.
➛ 'Trick or treating' czyli chodzenie dzieci po domach i zbieranie słodyczy. Tytuł zwyczaju pochodzi od słów jakimi witają się przebierańcy - cukierek albo psikus.
TŁUSTY CZWARTEK
Dzień ten poprzedza Wielki Post. Data zależna jest od daty Wielkanocy. Zwany także 'Pancake Day' (dzień naleśnika) rozpoczyna się zawsze o godzinie 11 dźwiękiem dzwonów kościoła. Inną popularną potrawą jest 'cenci' - słodki smażony pierożek. Popularna w Szkocji jest także 'Festy cock' (mielone mięso, zawijane na kształt naleśnika a następnie zapiekane).
WALENTYNKI
Coroczne święto zakochanych przypadające 14 lutego. Nazwa pochodzi od św. Walentego, którego wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest również tego dnia.
Zwyczajem w tym dniu jest wysyłanie listów zawierających wyznania miłosne (często pisane wierszem). W Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych czczono św. Walentego jako patrona zakochanych. Dzień 14 lutego stał się więc okazją do obdarowywania się drobnymi upominkami.
WIELKANOC
Kościół Katolicki zwykle obchodzi Wielkanoc w kwietniu. Jest to wiosenne święto Chrześcijan, bardzo szczególny okres dla wszystkich wierzących. W Wielkanoc świętujemy Zmartwychwstanie Chrystusa i Jego zwycięstwo nad śmiercią i grzechem. Jajko Wielkanocne jest symbolem nowego życia. W Niedzielę Wielkanocną spotykamy się z naszymi bliskimi na świątecznym śniadaniu. Dzieciaki dostają słodycze które zostawił im Zajączek, czasami szukają ukrytych w domu czekoladowych jajek. Ludzie życzą sobie „Wesołego Alleluja”, mają też okazję do wspólnej rozmowy. Poniedziałek Wielkanocny obchodzą jedynie Polacy. Tego dnia każdy może oczekiwać, że zostanie oblany wodą przynajmniej raz. Mówiąc ogólnie, Wielkanoc to czas radości i odrodzenia.MUGOLSKIE WYNALAZKI Życie bez magii wymusiło na mugolach stworzenie wynalazków, które pomagałyby im w prostych, codziennych czynnościach.
PAPIER
Po raz pierwszy wykonano w Chinach, w 105 roku naszej ery. Pracownik zaczynał od gotowania surowych włókien roślinnych, takich jak konopie lub bawełna, aż włókna zamieniły się w papkę. Następnie rozsmarowywał ją na siatce umocowanej w drewnianej ramie i umieszczał w wodzie. Po podniesieniu ramy woda ściekała, na siatce pozostawała cienka warstwa pulpy. Po wysuszeniu otrzymywaliśmy kartkę papieru.
PRALKA
Pierwsza pralka została zbudowana przez J. Kinga w 1851 r. Jej działanie opierało się na wykorzystaniu pary, a zasada działania tej pralki znacznie odbiegała od naśladowania ręcznych czynności. Pralki napędzane elektrycznie zaczęto konstruować dopiero w 1899, kiedy został wynaleziony silnik elektryczny. Jedną z pierwszych była pralka z bębnem z emaliowanego drewna, która została zbudowana w 1907 roku przez Alvę Fishera. Przez kilka następnych lat ta pralka była udoskonalana na przykład poprzez poziome lub pionowe ustawienie bębna, zmianę szybkości obrotów, itp. W Polsce przez wiele lat popularna była pralka Frania. Z czasem pralki półautomatyczne zostały wyparte przez automatyczne. Obecne pralki są udoskonalane w taki sposób iż zużywają znacznie mniej wody i energii elektrycznej niż jeszcze kilka lat temu zachowując przy tym jakość prania.
PRASA DRUKARSKA
Po wynalezieniu papieru ludzie próbowali różnych metod pisania. Niektórzy korzystali z pióra i atramentu. Inni ryli wiadomość na kawałkach drewna, malowali wycięcia atramentem i odciskali je na papierze. W 1438 roku niemiecki złotnik Johanes Gutenberg pomyślał o wykonaniu liter, które można by wielokrotnie wykorzystać i przestawiać w celu utworzenia nowego słowa. Gutenberg zbudował też maszynę nazwaną prasą, która mogła wydrukować cała stronę na raz.
Po tym jak Gutenberg wpadł na pomysł ruchomych i osobno wykrawanych liter, wynalazł też prasę drukarską.Wcześniej na literach pokrytych tuszem kładziono papier, po czym przeciągano płaskim kamieniem po papierze, żeby druk się na nim odcisnął. Przy użyciu maszyny Gutenberga powierzchnia papieru była przyciskana równomiernie. Prasa sprawiała, że praca szła szybciej, a druk był lepszej jakości niż przy wykorzystaniu starej metody.
RADIO
Włoch Guglielmo Marconi skonstruował w 1896 roku pierwszy bezprzewodowy telegraf. Umożliwiał on wysyłanie wiadomości składających się z kropek i kresek (alfabetem Morse’a). Później inni badacze ulepszyli ten system: udało im się przesłać muzykę i głos ludzki. Pierwsza audycja radiowa została nadana w grudniu 1906 roku, przez Reginalda Fessendena. Stacja nadawcza znajdowała się na wschodnim wybrzeżu Stanów Zjednoczonych. Na statkach i w domach położonych w odległości do 25 kilometrów od stacji ludzie mogli wysłuchać audycji o Bożym Narodzeniu.
SAMOCHÓD
Pierwsze samochody posiadały z przodu kocioł wypełniony wodą. Woda w wyniku podgrzewania zaczynała przekształcać się w parę poruszającą silnik. Później wyposażono samochody w silniki spalinowe. Benzynę przechowywano wówczas w małych zbiornikach. W wyniku tego wygląd samochodów bardzo się zmienił.
Pierwszy samochód został skonstruowany przez Francuza Mikołaja-Józefa Cugnota. Pierwsze automobile spalinowe wyglądem bardzo przypominały konny powóz.
SAMOLOT
Pierwszy lot samolotem odbył się w 1897 roku, dokonał go Francuz Clement Ader. Jego latająca maszyna wyposażona była w silnik parowy. Nieco później bracia Wright skonstruowali samolot na silnik benzynowy. Za skrzydłami umocowane były śmigłą, a pilot leżał na brzuchu.
Pierwszy zakończony powodzeniem lot braci Wright odbył się w 1903 roku, w Stanach Zjednoczonych. Ich maszyna (Wright Flyer) wzniosła się na wysokość 284 metrów i utrzymała w powietrzu 59 sekund.
SILNIK PAROWY
W 1765 roku inżynier James Watt udoskonalił silnik parowy wynaleziony przez Thomasa Newcomena. Silnik Watta był w stanie poruszać korbami i wałkami w fabrykach i wykonywać pracę o wiele szybciej niż ludzie. Wkrótce kominy dymiły coraz bardziej, w miarę jak silniki paliły węgiel w celu uzyskania pary potrzebnej do zasilania maszyn. Maszyny produkowały tkaniny, przejęły też ciężką pracę w kopalniach. Dzięki nim statki i pociągi transportowały towary i ludzi znacznie szybciej, niż kiedykolwiek przedtem.
Udoskonalenie silnika parowego przez Watta doprowadziło do rozwoju pociągów i statków napędzanych parą, dzięki czemu transport stał się łatwiejszy. Silnik parowy przyczynił się Angielskiej Rewolucji Przemysłowej, umożliwił przemysłowi przestawienie się z ludzkiej siły roboczej na maszyny.
TELEFON
Kiedy mówimy, wysyłamy w powietrze fale dźwiękowe. To właśnie dzięki tym falom inni mogą nas słyszeć. Amerykanin Graham Bell wpadł na pomysł, by przekształcić fale dźwiękowe w impulsy elektryczne, które można przesyłać kablami. W 1876 roku Bell przeprowadził swą pierwszą rozmowę telefoniczną. Piętro wyżej, zdumiony asystent wynalazcy usłyszał nagle pochodzący z urządzenia głos, wzywający go następującymi słowami: „Przyjdź Watsonie, jesteś mi potrzeby!”
★ ★ ★
|
Indeks
